Zolder renoveren

Dakramen en isolatie

De zolder van de woning werd door de vorige eigenaars reeds geïsoleerd met een 12cm glaswol tussen de spanten (verticale balken). Er is een ietwat onhandige maar vaste trap voorzien naar de zolder. Op het eerste verdiep hebben we twee slaapkamers. Met twee (toekomstige) kinderen in het achterhoofd besloten we een kamer op zolder bij te bouwen voor onszelf.

De twee dakvenstertjes worden vervangen door vier dakvensters om een goed verlichte kamer te bekomen. Zo kunnen we er ook een bureautafel in onderbrengen. We kozen voor dakramen van het merk Fakro. Fakro is een alternatief voor de alomgekende Velux. Het is kwalitatief vergelijkbaar maar het geniet niet dezelfde naambekendheid. Het is dus ook iets goedkoper dan Velux. We hebben ook alternatieven als Roto bekeken maar dat beviel ons minder.

We willen de rest van de woning naar de hedendaagse normen isoleren dus de zolder wordt ook van een voldoende dikke jas voorzien. Naast de 12cm glaswol komen er PUR-platen van 8cm tegen de spanten. Uiteindelijk werken we het dak dan af met gipskartonplaten op een ondergrond van metalen profielen. Tussen de profielen komt nog eens 6cm isolatie. In totaal een equivallent van 30cm glaswol.

Nieuwe vloer

Op zolder was er geen elektriciteit of chauffage voorzien. De vloer bestaat uit erg scheef gelegde dikke betontegels. We hebben enkele tegels verwijderd om plaats te maken voor leidingen. Bij het weg halen kwamen we echter voor een grote verrassing te staan. De vloer bestaat namelijk niet uit een betonnen gewelf of gevulde potten & balken. Er zijn kleine betonnen liggers waarop de tegels direct geplaatst werden.

De vloer golft sterk en we de kunnen de tegels niet inslijpen. Een extra laag chape vormt een hoge belasting voor de ondergedimensioneerde betonnen liggers. De chape zou ook voor een verhoging van de vloer zorgen zodat je je hoofd zou stoten aan de dakconstructie. We hebben er dus voor gekozen de tegels te verwijderen. De liggers gaan we nivelleren en een vloer in OSB plaatsen. Dit reduceert de opbouwhoogte en zorgt voor een grote gewichtsbesparing. Bij het uitbreken kregen we gelukkig wat hulp van vrienden. Op een onoplettend moment hebben we helaas tussen de balken in gestapt (en dus recht door het plafond van de onderliggende kamer. Een ideale gelegenheid om te leren stucadoren!

Tussen de liggers plaatsen we leidingen. Glaswol dient om de luchtgeluiden tegen te houden. Om contactgeluid tegen te houden plaatsen we industriële rubberstroken op de betonnen balken. De OSB ligt dus zwevend. De platen konden eenvoudigweg op maat gemaakt worden met de cirkelzaag.

Achteraf gezien zou ik het nivelleren van iedere balk apart niet aanraden. Het tijdelijk bekisten en ophogen van de balken is tijdsrovend. Er bestaat een systeem met zwaluwstaartplaten dat sneller werkt. Die metalen platen worden dan gewoon over de balken gelegd. Bovenop de platen komt een laag beton. Zo is het geheel in één maal uitgevlakt. De reden waarom ik toch de balken apart uitgevlakt heb? Ik had geen zin om een betonmolen te laten komen voor het kleine volume. Zelf beton draaien en alles naar de zolder dragen zag ik niet zitten. Verder stemde het lagere gewicht van OSB de architect op zijn gemak. Ik was tevreden dat ik mijn hoofd niet hoefde te stoten door de opbouw. De centrale dakconstructie is namelijk net hoog genoeg om er onderdoor te passeren.

Elektriciteit, Verwarming, Gipskarton en een half muurtje aan de trapopening

De zolder heeft nu een degelijke vloerconstructie. Het dak is goed geïsoleerd en de gipskartonplaten hangen klaar voor afwerking. Op aanraden van de architect wachten we met het opvoegen van de platen. De woning zou zich namelijk nog kunnen ‘zetten’ met de afbraakwerken en heropbouw. De voegen van de platen zouden dus barstjes kunnen vertonen. Hoewel het plaatsen van gipskartonplaten (Gyproc of Knauf) relatief snel gaat is de afwerking een tijdsrovend werkje. We doen dat liefst maar één maal goed.

Er rest ons een muurtje te bouwen rond het trapgat. Het muurtje moet voldoende stevig zijn omdat we er graag een radiator aan zouden bevestigen. Het lijkt eenvoudig op het eerste zicht maar als je jou bedenkt dat er niet in de oorspronkelijke betonnen liggers mag geboord worden is het plots minder eenvoudig.

De constructie bestaat uit houten balken van 97mm op 27mm. Ze worden op 30cm hart-op-hart geplaatst. De h-o-h-afstand is de afstand van het midden van de balken gerekend. Om het geheel stevig te maken heb ik de verticale balken dubbel geplaatst. Op dit moment leek de constructie nog steeds wat te wiebelen. Het werd al snel beter toen het geheel bevestigd werd aan de muur en op de betonnen ligger. De bevestiging gebeurde door zowel in de muur als in de betonnen ligger (het opgehoogde stuk) enkele gaten te boren. In die gaten werden op maat gezaagde draadstangen bevestigd met een chemisch anker. Na enkele uren waren de draadstangen rotsvast verbonden en kon het muurtje met een brede ring en een bout vastgezet worden. Een tip om de stevigheid van het muurtje te bevorderen is om de verticale draadstangen naar het losstaande eind van de muur langer te maken. Zo kan de trekkracht van de stang hoog in het halve muurtje ingrijpen.

Hierna konden de gelegde chauffagebuizen en elektriciteitskabels door het muurtje getrokken worden. De buitenkant van het muurtje kreeg een laagje OSB aangemeten om de houten structuur verder te verstevigen. Het laat ook toe voldoende grip te bieden voor het bevestigen van de radiator. Daarna hebben het muurtje bekleed met MDF. De platen werden in verstek gezaagd om geen kopse kante zichtbaar te laten.

De radiator op zolder wordt nog niet gehangen omdat we het gevraagde vermogen voor de ruimte nog moeten berekenen (afhankelijk van hoeveel isolatie we op de gevel aanbrengen). Er bestaat een warmteverliesberekening excelsheet om de berekening zelf te maken. Een architect kan die berekening ook voor je doen (al kost dat wel wat).

We installeerden de verschillende schakelaars en stopcontacten al in inbouwpotjes voor holle wanden. Ik heb getwijfeld of elektriciteit leggen binnen mijn mogelijkheden lag maar achteraf gezien is het piece of cake voor zover je een ‘normale’ installatie doet. De basics: leg overal geleiders met een diameter van 2,5 mm in een gemengde kring (verlichting en stopcontacten). Op een kring mogen maximaal 8 gebruikers zitten. Een lichtpunt is 1 gebruiker en stopcontacten onder één afdekplaatje (dubbel of driedubbel stopcontact) tellen ook als 1 gebruiker. Wij hebben op 4 plaatsen stopcontacten gestoken, hebben een lichtstrip geïnstalleerd en er hangen twee lichtpunten aan het plafond. Een hotelschakeling (om een licht op twee plaatsen te bedienen) is eenvoudig te maken. Je installeert op voorhand een kabel met 4 geleiders (of 5 als de winkel geen 4 op stock heeft). Daarna sluit je het licht en de twee schakelaars aan volgens het schema.

Het installeren zelf in een holle wand is ook eenvoudig. Er bestaan inbouwpotjes voor holle wanden. Die zijn voorzien van twee metalen armen die zich aanspannen als je de schroefjes aandraait. De potjes zetten zichzelf dus vast. De twee andere vijsjes dienen om de schakelaar of het stopcontact op zijn plaats te houden. Zo kan je alles rustig waterpas zetten.

Schuifdeuren en inbouwkasten

Om ruimte te winnen in de verloren hoeken van het dak plaatsen we schuifdeuren. Later zullen we die wit aflakken. We kochten in de betere bouwhandel een systeem aan voor rollende deuren. We kozen voor rollende in plaats van hangende deuren vermits de vloer waterpas staat en de gordingbalken wat krom zijn. De MDF-platen van 18mm liet ik verzagen in de houthandel. Ze hebben er een nieuwe, volledig automatische machine staan die haaks en braamvrij zaagt. Dat vergemakkelijkt het transport en versnelt het werk aanzienlijk.

Het schuifdeurensysteem bestaat uit een rail waar de wieltjes in rusten. De wieltjes zijn regelbaar in hoogte. Een rail met wieltjes voor bovenaan de deur zorgt voor speling. Het systeem verdraagt deuren tot 40kg dus ze zouden voldoende duurzaam moeten zijn voor dagelijks gebruik. Het is een systeem dat ik echt aanraad. Op een uurtje of 4 zijn de platen afgehaald, zijn de wieltjes op de deurtjes gemonteerd en zit die lelijke hoek onder het dak netjes weggewerkt.

Door de zolder als kamer in te richten verliezen we een hoop opslagruimte. Om de plaats achter de schuifdeuren zo goed mogelijk te benutten maken we zelf inbouwkasten. Ze worden voorzien van verstelbare legplanken zodat ze doorheen het jaar anders in te richten zijn. Een kerstboom neemt nu eenmaal meer plaats in dan de zomerdekens. De details voor de bouw van deze kasten kunt u hier vinden.

Nieuw vloertje

Een OSB-vloer is nu niet echt moeders mooiste en dus hebben we besloten er een warm en rustiek vloertje op te leggen. We hebben een echt parket overwogen maar een laminaat genoot uiteindelijk de voorkeur. Het is makkelijk en snel te plaatsen en bijzonder onderhoudsvriendelijk. Even met een Swiffer en vochtige dweil passeren en klaar.

Einde

De zolder-transformatie is compleet. Finaal heeft deze ruimte me 15 000 euro lichter gemaakt maar dan werd ze ook volledig gestript en herbouwd. Het heeft bloed, zweet en tranen gekost, maar het was helemaal de moeite waard. Het is een fantastische ruimte geworden, precies zoals ik het voor ogen had aan de start: badend in het licht, rustiek, ruim en bijzonder praktisch.